28 Ağustos 2010 Cumartesi

Bronkoskopi Nedir? Bronkoskopi Nasıl Yapılır?

Sponsorlu Bağlantılar:

BRONKOSKOPİ NEDİR ?


Bronkoskopi solunum şikayetlerinizin sebebinin bulunmasında veya hastalık durumu­nuzun gidişini değerlendirmede yardımcı olan ve bazı ö­zel durumlarda tedavi olanağı sağlayan bir muayene yöntemidir.


Bronkoskopi, gırtlağı (larenksi), ana soluk boru­sunu (trakeayı), hava yolllarının dallarını (bronşları) ve akciğerin bazı bölgelerini doktorun doğrudan doğruya görme­sini sağlar.




BRONKOSKOP


Bronkoskopi işlemi Bronkoskop adını verdiğimiz bir aletle yapı­lır. Bronkoskop, uzun, bükülebilir, ince bir kurşun kalem kalınlığında ucunda parlak bir ışık bulu­nan bir tüptür. Bu tüp bükülebilir olmasından dolayı burundan veye ağız­dan kolaylıkla sokulur; ses tellerinin arasında geçerek gırtlağa, buradan traekaya ve sonra da bronşlara iletilir. Tü­pün mercekli kısmından bakınca doktor solunum yollarının çeşitli bölge­lerini gayet açık ve aydınlık bir şekilde görebilir. Böylece solunum yollarında veya ak­ciğerde bir hastalığın bulunup bulunmadığı saptanır.


Görüntü gerektiğinde bir televizyon ekranına yan­sıtılabilir, video kasedine kaydedilebilir veya fotoğrafı alınabilir.


Bronkoskopi sırasında, gözleme ek olarak, aşağı­daki işlemler uygulanabilir:


1) Bronkoskopun içinden geçen bir kanal aracı­lığı ile aspiratör adı verilen emici bir cihazla nefese yollarının içinde­ki balgam, kan ve salgılar emilerek dışarı çekilebilir. Kanala fizyolojik tuzlu su şırınga edilerek yıkantı sıvısı tek­rar aspiratör ile emilir. Bu sıvı laboratuvara gönderilerek sitolik ve bakteriyolojik ince­lenmesi yapılır. Bu incelemeler çok önemli bir teşhis olanağı sağlar.


2) Ucunda ufak bir pens bulunan bükülebilir bir telle bronşun çeperin­den veya görülen hastalıklı bir odaktan ufak bir doku parçası alınır. Bu biyopsi di­yoruz. Bu doku parçası laboratuvara gönderilerek mikroskopla tetkik edi­lir. Biyopsi ile elde edilen patolojik bulgu, hastalıkların, özellikle akciğer kanserinin teşhisin­de çok önem taşır.


3) Bronkoskopla görülemeyen fakat röntgen filminde görü­len bir bölgeden radyoskopi altında bronkoskop kullanılarak akciğer dokusun­dan forsepsle biyopsi elde edilebilir. Buna transbronşik biopsi denilir.


BRONKOSKOPİ ARACILIĞI İLE TEDAVİ YÖNTEMLERİ


Bronşları dolduran ve nefes tıkanıklığına yol açan bal­gam artıkları ve koyulaşmış bronş salgıları bronkoskopun kanalından fizyolojik tuzlu su verildik­ten sonra aspiratörle tekrar emilerek nefes yolları yıkanabilir. Bu işlem bazı durum­larda hayat kurtarıcı olur.


Ana nefes yollarını tıkayan bir kanser varsa kanser ilaçları kanal­dan gönderilen bükülebilir bir iğne ile tümörün içine enjekte edilerek tıkanmayı önleyen bir tedavi uygulanabilir. Bundan sonra forsepsle tümör parçacıkları çıkarılarak hastanın solunu­mu rahatlatılır. Buna intratümoral kemoterapi denilir.


Ana nefes yollarını tıkayan tümörlerde kanal­dan özel bir ışık iletici proptan geçen lazer ışınları sayesinde tümör yakılarak ortadan kaldırılabi­lir. Buna fotorezeksiyon denir.


Bronkoskobun kanalından ucunda radyoaktif bir madde bulu­nan bir tel uzatılarak bronş içindeki tümöre radyoterapi uygulanabilir. Buna brachytheraphy deni­lir.


Nefes yollarına kaçan iğne, diş protezi v.s. gibi yabancı cisim­ler bronkoskopi aracılığı ile özel forsepslerle çıkarılabilir.


DİKKAT!!!


Akciğer radyografisinde şüpheli bir durum saptanan her hastada mut­laka bronkoskopi yapılmalıdır.


Akciğer röntgen filmi normal bile olsa, balgamından kan ge­len her hastada mutlaka bronkoskopi yapılmalıdır.


20 yıl boyunca günde bir paket sigara içmiş ve 40 yaşını geçmiş her has­tada öksürük, nefes darlığı gibi şikayetler başlamışsa veya aniden şiddetlenmişse mutla­ka bronkoskopi yapılmalıdır. Bu esnada alınan biopsi ve bronşları yıkaya­rak elde edilen yıkantının mikroskob analizi, akciğer kanserinin erken teşhisine olanak sağla­yan en kesin yöntemi teşkil eder. Böylece akciğer kanseri çok erken dönemde teş­his edilerek hayat kurtarıcı cerrahi müdahale olanağı sağlanır.


BRONKOSKOPİ NASIL UYGULANIR ?


Hazırlık: Bronkoskopi ya hastaneye gündüz gelinerek yapı­labilir veya hastanede bir gece yattıktan sonraki günün sabahı uygulanır.


Her iki durumda da bronkoskopiden en aşağı 4-6 saat önce­si yemek ve sıvı alınmaması gerekir.


Doktorunuz, bronkoskopi odasına geldinizde işlemin nasıl yapılacağını si­ze ayrıntılarıyla açıklayacaktır. Eğer bir endişeniz varsa sorunu­nuz varsa katiyyen sormaktan çekinmeyin.


Doktor ve hemşirenize ilaçlara karşı alerji veya tepki­lerinizin olup olmadığını lütfen belirtiniz. Daha önce bronkoskopi yapılmışsa doktorunuz bulu­nan sonuçları bilmek isteyecektir.


Bunun yanında bronkoskopinin yapılacağı gün genel durumu­nuzda bir bozulma olup olmadığını (ateş, nefes darlığı gibi) doktorunuza bildirmeniz gereklidir.


BRONKOSKOPİ İŞLEMİ NASIL YAPILIR ?


Bronkoskopinin size hiçbir sıkıntı ve acı vermeyece­ğine emin olabilirsiniz.


Bunu sağlamak için muayeneden önce size "ön tedavi" uygu­lanır.


Bunun için doktorunuz kolunuzdaki veya elinizin üst kısmın­daki bir vene (damara) iğne yaparak rahatlamanızı sağlayacak bir ilaç verir. Bu enjeksi­yon ile verilen ilaç ağzınızı kurutacak ve sizi uykulu bir duruma sokacaktır.


İşlem, en rahat edeceğiniz şekilde, oturur ya da yatar du­rumda uygulanır. Lokal anestezik bir ilaç, burun ve boğazınızı uyuşturmak üzere bu böl­gelere sprey halinde veya ince bir tüp içinde verilir. Böylece ses telleri ve gırtlak bölgesi uyu­şur. Bu işlem sırasında hissettiğiniz rahatsızlık, denizde boğazınıza su kaçtığı an­da hissettiğinizden daha fazla değildir.


Hastaların lokal anesteziden sonra belirttikleri yut­kunma zorluğu ve boğazı tahta gibi hissetme duygusunun hiç bir zararı olmadığını belirt­memiz gerekir. Bu lokal uyuşturma bronkoskopinin rahatlıkla uygulanmasını sağlar ve bu duygu kısa sü­re sonra kaybolur.


Bronkoskopi işlemi sırasında uyuşturucu ilaç aynı zamanda öksürmenizi önler ve böylece rahatsızlığınız en az düzeye indirilir.


Hastaları en çok rahatsız eden düşünce, tüpün nefes yolundan geç­mesi sırasında solunumun kesilebileceği düşüncesidir. Bu düşünce ve korku tamamen yer­sizdir. Çünkü bronkoskobun kalınlığı nefes yolundan çok daha incedir ve bronkoskop geçtikten son­ra gırtlakta solunum için çok geniş bir açıklık kalır. Ayrıca buruna yerleştirilen yumu­şak plastik bu tüpten devamlı oksijen verildiğinden solunum çok rahat olur.


Olabilecek en büyük sıkıntı bronkoskopi işlemi sırasında has­tanın öksürmesidir. Bunun da hiç bir öneminin olmadığı çok açıktır.


Bronkoskopun gırtlaktan geçirilmesi ile işin en güç kısmı biter. Bronkoskopi yapılır­ken kanaldan verilen lokal anestezi maddesi bir süre sonra öksürük refleksini kaldır­dığından, hastanın öksürmesi çok kısa sürer.


Doktorun nefes yollarınızı incelemesi 15-20 dakika­yı geçmez.


El parmağınıza takılan mandal şeklindeki algılayıcı bir alet ile, na­bız sayısı ve kandaki oksijen miktarı sürekli denetlendiğinden solunum durumu doktorunuzun her an kontro­lü altındadır. Bu nedenle solunum ve kan dolaşımı açısından en­dişe edilecek hiç bir durum sözkonusu olmaz.


Nefes yollarında bir hastalığın görülmediği bazı durum­larda bronkoskopinin radyoskopi altında yapılması gerekebilir. Bu durumda işlem karanlık odada yapı­lır. Böylece nefes yolunun bronkoskoptan geçirilen bir forsepsle bronşların ileri kısımların­dan biyopsi alma olanağı sağlanır.


Bronkoskopi sırasında biyopsi alınırken hiç bir acı duyulmayacağını tekrar vurgulamak isteriz.


Doktorun bronkoskopik gözlemi bittikten sonra hasta­ya hiç bir rahatsızlık vermeden bronkoskop dışarı çekilir. 


BRONKOSKOPİ SONRASI:


Verilen uyuşturucu ilaçlar nedeniyle uyku hali varsa hasta dinlen­me odasında bir süre istirahat eder. Bu sırada hastanın başında dai­ma bir hemşire bulunur. Boğaz ve gırtlak bölgesindeki uyuşmanın geçmesi ve uyutma refleksinin nor­mal haline gelebilmei için yaklaşık 3 saatin geçmeksi gerekmektedir. Bu nedenle bronkoskopi yapıldık­tan sonra 3 saat içinde yemek yenmemeli ve su içilmemelidir.


Bronkoskopi sonrasında burundan hafif bir kanama olabilir. Bun­dan sakın korkmayın !


Bronkoskopi işleminden 24 saat sonra bu belirtiler tamamen kaybo­lur. Boğazdaki hafif ağrı hissi ve sesteki boğukluk bir süre devam edebi­lir. Sonuçta tüm belirtiler 1-2 gün sonra tamamen yok olacaktır.


Bronkoskopiden sonra balgamda kan görülebilir. Bununda hiç­bir tehlikesi yoktur.


EVE DÖNÜŞ:


Hastanın aynı gün içinde eve dönmesi halinde, yanında mutlaka bir refakatçi­nin bulunması gerekmektedir. Eve döndükten sonra günün kalan saatlerini istirahat i­le geçiriniz. Anestezinin etkisi bazen uzun sürer. Bu nedenle aşağıda belirti­len işlemlerin yapılmaması gerekmektedir.


1) Otomo­bil kullanmak
2) Bir iş makinesini işletmek
3) Alkol almak


Anestezinin etkisi ertesi gün geçeceğinden normal faaliyetlerinize devam edebi­lirsiniz.


SONUÇLAR NE ZAMAN ALINIR ?


Doktor, bazı hastalara uyanır uyanmaz sonuç hakkında bilgi vere­bilir. Patolojik muayene için doku alınmış ve bronş lavaj sıvısı bakteriyolojik inceleme­ye gönderilmişse laboratuvardan sonuçların alınması 3-5 gün sürebilir.


Uyuşturucu ilaçlar size söylenenleri unutmanıza neden olabilir. Bu nedenle bir yakı­nınızın size eşlik etmesinde yarar vardır.


Laboratuvar sonuçlarının alınmasından sonra gerekli teda­viyi doktorunuz size tavsiye edecektir..